ใบความรู้ ที่ 1
ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับระบบต่อมไร้ท่อ
ต่อมไร้ท่อ (Endocrine Gland) หมายถึง ต่อมที่ไม่มีท่อประกอบด้วยกลุ่มเซลล์ที่สร้างและหลั่งสารเคมีที่เรียกว่า
ฮอร์โมน (hormone) แล้วส่งออกนอกตัวเซลล์โดยผ่านทางกระแสเลือดหรือน้ำเหลืองไปควบคุมหรือดัดแปลงสมรรถภาพของเซลล์ของของอวัยวะเป้าหมาย
(target organ) ที่อยู่ไกลออกไป หรืออยู่ใกล้เคียงกัน มีลักษณะการทำงานค่อนข้าช้า
แต่ได้ผลการทำงานที่นาน ซึ่งฮอร์โมนมีความสำคัญต่อร่างกายและมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของคนเราโดยฮอร์โมนแต่ล่ะชนิดจะทำงานไปพร้อมๆกันเพื่อรักษาสมดุลของร่างกายให้คงที่อยู่เสมอ
หน้าที่สำคัญ
หน้าที่สำคัญ คือ
ควบคุมระบบพลังงานของร่างกาย ควบคุมปริมาณน้ำและเกลือแร่ในร่างกาย
ควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกาย ควบคุมระบบสืบพันธุ์และต่อมน้ำนม
ถ้าเกิดความผิดปกติของต่อมไร้ท่อที่มีการผลิตฮอร์โมนมากเกินไปหรือน้อยเกินไป
จะส่งผลเฉพาะต่ออวัยวะที่ตอบสนองต่อฮอร์โมนนั้นๆ ให้ทำงานผิดปกติไปด้วย
ระบบต่อมไร้ท่อจึงถือเป็นระบบสื่อสารภายในร่างกาย ทำหน้าที่ควบคุมเชื่อมโยง
ติดต่อประสานกับการทำงานของระบบอื่นๆในร่างกาย ลักษณะการทำงานจะเป็นไปอย่างช้าๆ
แต่ให้ผลระยะยาวนาน เช่นการเจริญเติบโตของร่างกาย การผลิตน้ำนม
ซึ้งต้องอาศัยเวลาจึงจะแสดงผลให้ปรากฏ
บทบาทหน้าที่ของฮอร์โมน แบ่งออกเป็น 4 ประเภท
1.
การสืบพันธุ์
โดยฮอร์โมนจากระบบสืบพันธุ์ เช่น แอนโดรเจน (androgen)
เอสโตรเตน (estrogen) โพรเจสเคอโรน(progesterone)
luteinizing hormone follicle stimulating hormone และ โพรแลกติน
ฮอร์โมนเหล่านี้จะช่วยควบคุมการเจริญเติบโต
2.
การเปลี่ยนแปลงตามวัยของอวัยวะสืบพันธุ์ เช่น
การสร้างอสุจิ การตั้งครรภ์
การคลอด เป็นต้น การเจริญเติบโตและพัฒนาการของร่างกายทำให้มีการเจริญเติบโตของเนื้อเยื่อของร่างกายการเจริญเติบโตตามวัย
การแก่ชรา ฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องคือ Growth hormone,
Thyroxin hormone, Insulin
3.
การสร้างและการใช้พลังงาน คือ
ควบคุมกระบวนการ Metabolism ภายในร่างกายให้มีการใช้พลังงานของเซลล์ของอวัยวะต่างๆ
เช่น ควบคุมกระบวนการ Metabolism ของคาร์โบไฮเดรต
ไขมัน และโปรตีน โดยมีฮอร์โมนที่เกี่ยวข้อง คือ อินซูลิน เอพิเนฟริน คอติซอล
4.
การรักษาสภาวะภายในร่างกายให้คงที่
เช่นการควบคุมเกลือแร่ และน้ำ เพื่อรักษาสภาพแวดล้อมภายในร่างกายให้สมดุล ได้แก่
แอลโดสเตอโรน ควบคุมโซเดียม ADH
(Antidiuretic hormone) ควบคุมปริมาณน้ำ เป็นต้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น